Listeria. Skąd się bierze i jak ją zwalczać?

Listeria monocytogenes to bakteria, która najczęściej występuje w zakładach produkujących żywność. Im mniej przetworzone produkty, tym większe ryzyko jej wystąpienia. L.monocytogenes jest o tyle niebezpieczna, że prowadzi do choroby zwanej listeriozą, w przypadku której śmiertelność jest na wysokim poziomie i wynosi około 20-30%. Kiedy już raz pojawi się w zakładzie produkcyjnym, to bardzo trudno się jej pozbyć, ponieważ wykazuje dużą odporność na niskie temperatury czy zasolone środowisko.

Dlatego tak ważne jest zachowanie higieny i stosowanie odpowiednich preparatów, które są w stanie wniknąć w każdą szczelinę. Przy Listeria monocytogenes duże znaczenie podczas procesów mycia i dezynfekcji mają odpowiednie stężenia stosowanych środków chemicznych, ich dobór oraz synergiczne i krzyżowe ich użycie. W InvestaChem nie tylko znajdziesz odpowiednie produkty, ale również niezbędną wiedzę na temat ich stosowania.

Czym jest listeria monocytogenes?

Listeria monocytogenes jest to Gram-dodatnia, względnie beztlenowa pałeczka, która odpowiada za chorobę zwaną listeriozą. Zakażenie nią jest niebezpieczne – śmiertelność jest na poziomie 20-30% a w przypadku noworodków sięga nawet 80%. Bakteria ta najbardziej zagraża kobietom w ciąży, małym dzieciom czy osobom w podeszłym wieku. Listeria monocytogenes jest w stanie przetrwać krótkotrwałą pasteryzację, a także mrożenie.

Listeria monocytogenes – występowanie

Listerię monocytogenes można znaleźć w wodzie, glebie, ściekach czy fermentującej żywności. Szczególnie atrakcyjna jest dla niej kanalizacja i kanały odprowadzające w zakładach produkujących żywność- czy tylko? Wiemy, gdzie naprawdę szukać patogenu. Brak odpowiedniej higieny i właściwego przechowywania produktów sprzyja jej rozwojowi.

Główne źródła zakażenia bakterią L. monocytogenes:

• miękkie i dojrzewające sery,
• gotowane i surowe mięso,
• kiełbasy,
• surowe i wędzone ryby,
• mleko niepasteryzowane,
• śmietana,
• gotowe sałatki,
• mrożonki,
• lody.

Listeria monocytogenes – gdzie się kryje:

• odpływy – aby uniknąć pojawienia się w zakładzie L. monocytogenes  warto już na etapie projektowania zadbać o odpływy, które będą łatwe do utrzymania w czystości. To tutaj spływają wszelkie zanieczyszczenia, dlatego są one tak atrakcyjnym środowiskiem dla rozwoju bakterii. Podczas regularnego czyszczenia i dezynfekcji warto postawić na preparaty, które wnikną w każdą szczelinę, skutecznie dezynfekując cały system odpływowy;
• systemy wentylacyjne – posiadają one wbudowane płyty parownika, które odpowiadają za dostosowanie temperatury, rozprowadzając powietrze po pomieszczeniu. Jeśli więc element w postaci płyty parownika nie będzie regularnie czyszczony i dezynfekowany, to w błyskawicznym tempie może rozprzestrzenić bakterię po zakładzie;
• podłogi – zanieczyszczenia znajdujące się na podłodze to dobre środowisko dla L. monocytogenes. Niestety bardzo łatwo doprowadzić do jej rozprzestrzeniania się na obuwiu pracowników, dlatego dobrą praktyką jest kontrolowanie jego czystości. Jeśli istnieje taka możliwość, to najskuteczniejsza jest zmiana obuwia w śluzach ochronnych. W zapobieganiu istotną rolę odgrywa również utrzymanie podłóg w suchym stanie, a ten uzyskasz poprzez odprowadzanie wody zamkniętymi rurami do odpływu, nachylenie podłogi w stronę odpływu i używanie jak najmniejszej ilości wody do jej mycia;
• chłodnie i mroźnie –  chłodnice podobnie jak systemy wentylacyjne wyposażone są w płytę parownika i wentylatory, rozprowadzające zimne powietrze po pomieszczeniu. Zadbanie o czystość parownika jest kluczem do zapobiegania rozprzestrzeniania się L. monocytogenes;
• maszyny produkcyjne – w przypadku maszyn produkcyjnych na pojawienie się bakterii L. monocytogenes najbardziej narażone są te, które wymagają mycia ręcznego. Ponadto im więcej szczelin i chropowatych powierzchni, tym większe ryzyko jej rozwoju. Dobrze więc już na etapie planowania kupić odpowiednie urządzenia – takie, które można skutecznie zdezynfekować.

Jak zwalczać bakterie L monocytogenes?

Walka z listerią jest tematem złożonym, wymaga zastosowania kilku uzupełniających się preparatów, które zapewniają optymalne zwalczanie tego patogenu. Proces rozpoczyna się od preparatu alkalicznego myjąco-dezynfekcyjnego – Mulomir HD Plus, którego moc surfaktantu i działanie substancji biobójczej zapewnia bardzo dobre właściwości myjące i odtłuszczające. Następnym krokiem jest zastosowanie preparatu kwaśnego Polisamir D3, który zawiera aż 20 g substancji czynnej bardzo skutecznej wobec listerii, a niskie pH wpływa synergicznie na zwiększenie mocy działania. Dodatkowo można zastosować preparat dezynfekcyjny na bazie kwasu nadoctowego – Ixomir 5 (5%) lub Ixomir 15 (15%). Krótko mówiąc, walka z listerią to „lewy, prawy i podbródkowy” – mycie alkaliczne, mycie kwaśne oraz dodatkowo dezynfekcja.

Opracowanie preparatu Polisamir D3 jako środka myjąco-dezynfekcyjnego powoduje, że właściwie można pominąć etap końcowej dezynfekcji, jednak jej zastosowanie jest wskazane jako dodatkowe wzmocnienie skuteczności całego procesu – stanowi ono bowiem „kropkę nad i” w walce z patogenem.. Ważne pamiętać o technologii, a nie pojedynczych preparatach, ponieważ aby w 100% skutecznie usunąć ten patogen z powierzchni, należy zastosować kilka technologii i preparatów.

W przypadku problemów z dostarczeniem wody o odpowiedniej temperaturze (powyżej 45°C), dostępny jest innowacyjny Mulomir Super, który doskonale radzi sobie w warunkach zimnej wody. Gdy urządzenia wykonane są ze stali lekkiej lub metali lekkich, można zastosować Mulomir Safe z inhibitorami korozji, zabezpieczającymi przed uszkodzeniem tych materiałów.

Listeria monocytogenes – co jeszcze warto mieć na uwadze?:

• utrzymanie łańcucha chłodniczego – przez cały proces produkcji i transportu produkty powinny być odpowiednio przechowywane;
• zasady dobrej praktyki higienicznej i produkcyjnej – ich stosowanie pozwoli uniknąć zanieczyszczeń krzyżowych i wtórnych;
• utrzymanie pH niższego lub równego 4.4
• stosowanie substancji hamujących